Okulların kapanmasıyla birlikte yaz tatilinde çocuklar ve gençler, zamanlarının önemli bölümünü evlerde tablet, bilgisayar ya da akıllı cihazlarıyla oyun oynayarak geçirecek.
Dijital güvenlik şirketi ESET çocukların dijital dünyada karşılaşabileceği riskleri listeledi ve bu risklerden korunmaya yönelik yedi öneride bulundu.
Zararlı yazılımlar
Virüs, truva atı, solucan gibi zararlı yazılımlar, en yaygın online risklerdir. Çocuklar, genellikle onlar için hazırlanmış sahte oyun sitelerinde bu yazılımlarla karşılaşır. Zararlı yazılımla enfekte olmuş oyun sürümleri genellikle üçüncü parti indirme sitelerinde, forumlarda, bazen de Google Play’in ücretsiz oyun sürümü pazarında bulunabilir. Ebeveynler, lisanslı ve güncel bir güvenlik yazılımıyla çocuklarının tehlikeli web sitelerine ve uygulamalarına erişimini engelleyebilirler.
Çocuklar sırtından para kazanmak
Küçük bilgi parçaçıkları toplanarak oluşabilecek kimlik hırsızlığı ile ailenin mali kayba uğratılması mümkündür. Hassas bilgilerin paylaşılmaması konusunda ebeveynler çocuklara uyarıda bulunmalıdır. Ayrıca online bankacılık ve alışveriş işlemleri de büyükler tarafından yürütülmelidir.
Kimlik avı saldırıları
Siber saldırganlar, bir şeyin satışı için cazip teklifler sunabilir. Aslında satılacak birşey yoktur ama sizinle ilgili bilgi elde etmeye çalışırlar. Yine benzer şekilde sahte mesajlar atarak, sosyal ağ kullanıcılarının kimlik ve şifre bilgilerini talep edebilirler ki bu yaklaşım siber dolandırıcılığın sık görülen örneklerinden biridir.
Siber zorbalık
Çocuklar pek çok kez kendi akranları tarafından siber alanda tehdit edilir veya aşağılanır, bu da onlarda duygusal travmaya sebep olur. Çocuklar bu gibi durumların üstesinden misilleme yaparak değil, ebeveyn ve yetkililerin desteğini alarak gelebileceklerini bilmelidirler.
İstenmeyen mesajlar
İstenmeyen maillerin (spam) e-posta kutunuza gelmesi yeni bir şey değildir; fakat bu yolla gelen şifre-fidye yazılımları hayli revaçta. İstenmeyen e-postalar, böyle bir durumla nasıl baş edeceğini bilemeyen çocuğunuzun cihazını da bulabilir.
Ebeveynler ne yapabilir, çocuklarını nasıl koruyabilir?
1) Dışında kalmayın, parçası olun!
Çocuğunuzu dijital dünyada sahipsiz bırakmayın. Hangi sosyal medya sitelerini kullandığını bilmelisiniz. Ebeveyn olarak bu sitelerde çocuğunuzun arkadaşı ve takipçisi olarak kendinizi ekleyin. Bu sayede bu tür sitelerde çocuklarınızın kiminle arkadaş olduğunu, neler paylaştığını yakından takip edebiliyor olacaksınız.
2) Çocuklarınızı internette gizliliğin önemi hakkında bilgilendirin!
Pek çok çocuk, Facebook gibi sosyal medya mecralarını ebeveynlerinden daha iyi bilir. Ancak neyi paylaşmaması gerektiğini bilmiyor olabilirler. Bu nedenle çocuklarınızı; telefon numarası, ev adresi ya da parolalar gibi özel ve kişisel bilgileri paylaşmaması gerektiği konusunda uyarın.
3) İnternette paylaşılan bilgilerin kaybolmadığını hatırlayın, hatırlatın!
Bir fotoğrafı sildiğinizde hatta tüm hesabınızı kapattığınızda tüm verinizi otomatik olarak sildiğinizi zannetmeyin. Resimler veya kişisel bilgiler çoktan başka birinin bilgisayarına kaydedilmiş olabilir. Çocuklar ve aileleri, hangi resim ve bilgilerin internete koyulacağını iki defa düşünmelidirler.
4) İnternet tarayıcınızın tarama geçmişini ara sıra inceleyin!
Geçmiş silinmiş ise çocuğunuzla bir konuşma yapma vakti gelmiş demektir.
5) Akıllı telefonların da birer bilgisayar olduğunu unutmayın!
Çocuklarınıza aldığınız ya da kullanması için verdiğiniz cep telefonlarında sadece oyun oynanmadığını göz önüne alın. Bilgisayarlar ya da mobil cihazlar için aldığınız önlemleri akıllı telefonlar için de almayı ihmal etmeyin.
6) Güncel güvenlik yazılımı kullanın!
Global ölçekte her gün milyonlarca zararlı yazılım sanal alemde dolaşarak önce bilgilerinize oradan da finansal kaynaklarınıza ulaşmaya çalışıyor. Profesyonel dijital önlem almadan bunlarla başa çıkmak artık mümkün değil.
7) Ebeveyn kontrolü yazılımları kullanın!
Aile koruma ya da ebeveyn kontrolü yazılımları, yaşa göre belirlenebilen koruma filtreleri kullanabiliyor ve uygun olmayan web siteleri ile uygulamalara erişimi engelleyebiliyor. ESET Parental Control uygulaması, ebeveynlere bu konuda güçlü bir seçenek sunuyor.
Dijital güvenlik şirketi ESET, çocukların dijital dünyada karşılaşabileceği riskleri listeledi ve bu risklerden korunmaya yönelik yedi önemli öneri sundu:
8. Çocuklarınızı İnternette Yalnız Bırakmayın:
Tıpkı gerçek hayatta olduğu gibi, dijital dünyada da çocuklarınızı yalnız bırakmamak önemlidir. Çocuklarınızın internette ne yaptıklarını takip edin, hangi siteleri ziyaret ettiklerini ve kimlerle iletişim kurduklarını kontrol edin.
9. Güçlü Parolalar Kullanın ve Parolaları Gizli Tutun:
Çocuklarınızın tüm hesapları için güçlü ve tahmin edilmesi zor parolalar belirleyin. Parolaları asla kimseyle paylaşmayın ve parolaların düzenli olarak değiştirilmesini sağlayın.
10. Kişisel Bilgileri Paylaşmayın:
Çocuklarınıza asla adres, telefon numarası, okul adı gibi kişisel bilgilerini internette kimseyle paylaşmamalarını öğretin. Sosyal medya profillerinde de bu tür bilgilerin görünür olmamasını sağlayın.
11. Uygun İçeriklere Erişimi Sağlayın:
Çocuklarınızın internette uygunsuz içeriklerle karşılaşmaması için ebeveyn denetim araçlarını kullanın. Bu araçlar, çocukların erişebileceği web sitelerini ve uygulamaları kısıtlamanıza yardımcı olur.
12. Çevrimiçi İletişimde Dikkatli Olun:
Çocuklarınıza internette tanıştıkları kişilerle asla gerçek hayatta buluşmamaları gerektiğini öğretin. Çocuklarınızın online ortamda kimlerle iletişim kurduğunu takip edin ve şüpheli durumlarda müdahale edin.
13. Siber Zorbalığa Karşı Önlem Alın:
Çocuklarınıza siber zorbalık nedir ve nasıl başa çıkacaklarını öğretin. Çocuklarınızın siber zorbalığa uğradığını fark ederseniz, derhal müdahale edin ve gerekli mercilere başvurun.
14. Dijital Dünyayla İlgili Bilgi Edinin:
Dijital dünya ve çocukların karşılaşabileceği riskler hakkında bilgi sahibi olun. Çocuklarınızla bu konularda açık ve net bir şekilde iletişim kurun.
ESET'in Önerileriyle Birlikte Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Noktalar:
- Çocuklarınıza internette ne tür içerikler tüketebileceklerini ve ne tür aktivitelere katılabileceklerini önceden belirleyin.
- Ekran süresini sınırlandırın ve çocuklarınızın ekran başında fazla zaman geçirmemesini sağlayın.
- Çocuklarınıza internette etik davranma ve sorumlu bir internet kullanıcısı olma bilinci aşılayın.
- Çocuklarınızın internette yaşadıkları herhangi bir sorunu size açıkça anlatmaları için teşvik edici bir ortam oluşturun.
Unutmayın, dijital dünya çocuklarımız için hem büyük fırsatlar hem de riskler barındırıyor. Ebeveynler olarak bu risklerin farkında olmak ve gerekli önlemleri almak, çocuklarımızın dijital dünyada güvenli ve sağlıklı bir şekilde var olmalarını sağlayacaktır.